تاثیر تغذیه بر سلامت زندگی سالمندان

تغذیه سالمندان

گرچه دوران سالمندي به ۶۰ سال و بالاتر اطلاق می گردد ولی تغییرات سالمندي از سالها قبل آغاز می شود. توجه به تغذیه در این دوران به دلیل تغییر نیازهاي تغذیه اي بدن از اهمیت به سزایی برخوردار است. نیاز سالمندان به مواد مغذي متاثر از داروها، بیماریها و پدیده هاي بیولوژیکی دوران میانسالی و سالمندي بوده و در افراد مختلف با یکدیگر متفاوت است.

مهمترین توصیه تغذیه اي براي این سنین ، تهیه غذاهاي ساده و کم حجم است به شکلی که تمامی نیازهاي فرد به مواد مغذي تامین گردد و در عین حال متناسب با فرهنگ مصرف او باشد. انتخاب نوع غذا در برنامه غذایی روزانه از اهمیت خاصی برخوردار است. نکته اساسی در برنامه غذایی سالمندان، مصرف مواد غذایی کم چربی و کم کلسترول (مانند شیر ولبنیات کم چرب، کاهش مصرف روغن، کره، خامه و …) ، کم نمک و پر فیبر است.

پیری ، بیماری نیست ، فرایندی طبیعی است که درواقع بخشی از زیبایی و شعف زندگی به حساب می آید . تغییرات جسمی و روحی حاصل از کهولت سن ، حتمی نیست .

رژیم غذایی سالم و مقوی در این دوره از زندگی از اهمیت زیادی برخوردار است . تغذیه نامناسب و ناقص می تواند فرایند پیری را سرعت بخشد . تحقیقی که بر روی سالمندان انجام گرفته ، نشان می دهد که سلامتی به تغذیه خوب بستگی دارد و در افرادی که ویتامین و مواد معدنی کمتری دریافت می کنند ، میزان بیماری و مرگ و میر زودرس بیشتر است .

مطالعات نشان داده است که پیران ، ویتامین ها و مواد معدنی لازم را برای سلامتی خود دریافت نمی کنند . تهیه غذای مناسب برای سالمندان مشکل است. ضعف گوارش ، عدم درک طعم و بوی غذا و مشکلات دندان ها و لثه ها به گرفتاری ها می افزاید .

نیازهاي تغذیه اي خاص سالمندان

-درافراد مسن مصرف روزانه ۸-۶ لیوان مایعات ترجیحا“ آب براي پیشگیري از یبوست وکم آبی بدن توصیه کنید، زیرا افراد مسن علیرغم نیاز واقعی به مایعات کمتر احساس تشنگی می کنند و به همین دلیل بیشترمستعد کم آبی بدن و یبوست هستند.

-با افزایش سن نیاز به انرژي کاهش می یابد به همین علت نیاز متابولیسمی بدن به انرژي از سایرگروههاي سنی کمتراست. افراد مسن فعالیت بدنی کمتري دارند و در نتیجه نیازمند غذاي کمتري براي ثابت نگهداشتن وزنشان هستند.براي محدود کردن دریافت انرژي، توصیه کنید غذاهاي کم حجم و غنی از مواد مغذي را بیشتر مصرف کنند و مصرف مواد شیرین و چربیها را نیز کاهش دهند .

-از آنجاکه در سالمندان نیاز به انرژي کاهش می یابد، پروتئین مورد نیاز بدن باید از منابع با کیفیت بالا (از لحاظ پروتئین) مانند گوشتهاي کم چربی، مرغ، ماهی، سفیده تخم مرغ، فرآورده هاي لبنی بدون چربی یا کم چربی تامین شود. غلات و حبوبات نیز از منابع گیاهی پروتئین هستند که اگر با هم مصرف شوند تمامی اسیدهاي امینه ضروري مورد نیاز بدن را تامین می کنند. پروتئین حدود ۱۵ % کل انرژي روزانه را تشکیل می دهد. توصیه کنیدحدود نصف پروتئین مصرفی روزانه از نوع حیوانی باشد (مانند انواع گوشت).

نشانه های سوء تغذیه در سالمندان کدامند ؟

بی اشتهایی ، کاهش حس بویایی و چشایی ، لاغری ، چاقی ، احساس درد در هنگام خوردن یا بلعیدن غذا ، زخم در لب ها ، زبان یا گلو ، استفراغ ، تغییرات عادات دفع ، خون در مدفوع ، اسهال ، بیماری پوستی که با درمان موضعی بهبود پیدا نکند ، خونریزی در پوست ، پوست به آسانی کبود می شود ، زخم به سادگی خوب نشود و طول بکشد ، تغییرات رنگ پوست ( زرد ، قهوه ای ، خاکستری ) ، حساسیت نسبت به نور ، ورم پاها ، ریزش مو ، شکنندگی ناخن ها ، عدم تنفس صحیح حتی در استراحت ، احساس سوزش در زانوها و پاها ، عدم تعادل ، افسردگی ، اختلال شعور ( حالت ذهنی که تماس بیمار با واقعیت خارج قطع شده و دچار سرگشتگی مغزی می شود )

چگونه در کهنسالی غذا بخوریم ؟

افراد نیازهای تغذیه ای متفاوتی دارند و برنامه غذایی هر شخص باید بر طبق نیازهای او تنظیم شود . در وهله اول ، غذا باید شامل میوه ها و سبزی ها باشد و نان سبوس دار و غلات مصرف کنیم . هر روز دو وعده گوشت بدون چربی ، مرغ ، ماهی یا لبنیات بدون چربی بخوریم و اگر کمتر از ۱۸۰۰ کالری در هر روز غذا مصرف می کنیم باید مقداری ویتامین و مواد معدنی به آن اضافه شود .

اگر دندان های مصنوعی دارید ، غذاهای الیاف دار را باید خُرد و لِه کرده و بعد مصرف کنید و گوشت و ساندویچ را تکه تکه کرده و بعد میل کنید . میوه ها را برش دهید و کمی با بخار بپزید تا نرم شده و بتوانید بجوید .

اگر به لبنیات حساسیت دارید باید از طریقی کلسیم و ویتامین D را جبران کنید . مثلاً می توانید سبزی های برگ دار و گل کلم که حاوی کلسیم و ویتامین D هستند را زیادتر مصرف کنید تا جبران کمبود لبنیات را کرده باشید .

با این وجود اگر بخواهیم کلسیم موجود در دو لیوان شیر کم چرب را تأمین کنیم ، باید از غذاها و مکمل های غذایی کمک بگیریم . اگر شیر نمی خورید باید داروهای مکملی که دارای ۴۰۰ واحد کلسیم هستند را جایگزین آن کنید . اگر مشکل گوارشی دارید به جای صرف سه وعده غذای اصلی ، وعده های غذایی کوچکتری را در طول روز به دفعات بخورید . خوراک ها باید ولرم یا گرم بوده و وعده ی اصلی غذا در وسط روز مصرف شود .

ویتامین ها چه تاثیری بر زندگی ما دارند ؟

تغذیه ، سلامتی و طول عمر کاملا به هم وابسته هستند . امروزه بیماری های مزمن ، عامل بیش از هشتاد درصد مرگ و میر ها است . عادات غذایی و کنترل وزن بدن در جلوگیری از بیماریهای قلبی ، سرطان ، پوکی استخوان ، قند و فشار خون بالا ، از اهمیت خاصی برخوردار است . غذای کم چربی به ویژه چربی اشباع شده دارای قند ، سدیم کم و سرشار از الیاف و مواد مُغذی از نیازهای اولیة تغذیه است . بر مصرف ویتامین A E C D و مواد معدنی ، کلسیم ، کرُم ، سلنیوم بیشتر تاکید می شود .

مصرف ویتامین های B برای سلامتی دستگاه عصبی بسیار حیاتی است و هوش را افزایش می دهد . پروتئین ، انرژی ، انواع ویتامین ها و مواد معدنی ، دستگاه ایمنی را تقویت می کند . بیماریهای مزمن نیاز ما را به غذاهای مقوی بیشتر می کند ، این بیماریها پیری را تسریع می کند . در سرماخوردگی ، عفونت ، بیماریهای حاد و آسیب دیدگی های بدنی ، نیاز به غذاهای خاصی داریم که بتواند عوارض این بیماریها را به حداقل برساند .

گفتنی ست لازمه سلامتی و طول عمر ، ورزش و تمرینات بدنی نیز می باشد و این شعار که می گوید : اگر از وسیله ای استفاده نکنید آن را از دست خواهید داد ، در مورد بهداشت قلب ، ریه و دستگاه جریان خون مصداق پیدا می کند .

البته نباید خود را خیلی خسته کنیم ولی فعالیت بدنی منظم ، بدن را از فرسودگی می رهاند . با ورزش می توان فشارهای عصبی مزمنی را که بر سلامت جسم و روح تاثیر می گذارد مهار کرد . ورزش ، احتمال بیماری قلبی ، سرطان ، فشار خون و قند را کاهش می دهد .